Δευτέρα 21 Νοεμβρίου 2011

Το Ημιγυμνάσιον Παξών

Έρευνα και Γραφή
του Μ.Γαγιώτη

1932
Μετά την κατάργηση των Ελληνικών Σχολείων, "Σχολαρχεία" τα έλεγαν, στους Παξούς λειτουργούσε το Σχολαρχείον με Σχολάρχη τον Σταματέλο τον Μπόικον. Το Υπουργείον Παιδείας κατάργησε τα Σχολαρχεία και ίδρυσε τα Γυμνάσια και τα Ημιγυμνάσια διτάξια σχολεία.
Ένα τέτοιο σχολείον λειτουργούσε και στου Γάι, ημιγυμνάσιον, με δύο καθηγητές Φιλόλογο και Φυσικομαθηματικό τον Γιάννη Κάντα και ο Κώστας Σαρχής. Το σχολείον εστεγάζετο στο κτίριον του Γιάννη Μουρίκη στην κάτω Γειτονιά, πάνω από το σημερινό CAFE των αδελφών Καρρά.
Χάριν της ιστορίας και ειδικά για τα νέα Παξινόπουλα που η σημερινή εκπαίδευσή τους με τα σύγχρονα συγκροτήματα δεν έχει καμία ομοιότητα με την τότε εκπαίδευση παραθέτω από το αρχείον μου την αναμνηστική φωτογραφία της χρονιάς εκείνης (1932), πρώτη και δευτέραν τάξις του ημιγυμνασίου Παξών. Επίσης θα προσπαθήσω να κάνω γνωστά τα ονόματα των μαθητών που τότε φοιτούσαν στο ημιγυμνάσιον Παξών και που οι περισσότεροι από τους εικονιζόμενους μαθητάς έχουν φύγει από την ζωή.
Επίσης θα παρατηρήσει ο αναγνώστης ότι οι μαθηταί πήγαιναν στο ημιγυμνάσιον ξυπόλυτοι, όπως άλλοστε δείχνει και η φωτογραφία. Δεν φορούσαν ADIDAS ούτε SPORTEX, ούτε φόρμες επώνυμες. Και όμως, η γενιά αυτή της φωτογραφίας διέπρεψε στα γράμματα, στις τέχνες, στις ένοπλες δυνάμεις και αλλού.
Ο μαθητής που κρατά την μπάλα στα χέρια του είναι ο Ντίνος Μπόικος (ο Ντίνος τσι Μάντης) κατά την Παξινήτικη έκφραση και με αφορμή τον πρόσφατο θάνατόν του προέκυψε το ρεπορτάζ αυτό περισσότερον για τα νέα Παξινόπουλα να πληροφορηθούν.
Πρέπει επίσης να πληροφορήσω τους σημερινούς μαθητάς του Γυμνασίου - Λυκείου Παξών ότι τα παιδιά από τα Μαγαζειά, Φουντάνα, Λογγού, Μαστοράτικα και Λάκκα έρχονταν με τα πόδια στο σχολείον του Γάι.
Ακολουθεί η ονομαστική κατάσταση όσων μαθητών μπόρεσα να θυμηθώ και να γνωρίσω διότι από τη φωτογραφία που δημοσιεύω ζουν μόνον τρία κορίτσια.

ΑΦΙΕΡΩΜΑ ΣΤΗΝ ΜΝΗΜΗ ΤΩΝ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΩΝ
 ΑΝΔΡΕΑΣ ΑΡΓΥΡΟΣ ΤΟΥ ΔΑΣΚΑΛΟΥ
 ΚΩΣΤΑΣ ΧΑΡΑΛ. ΜΠΟΙΚΟΣ ΤΣΙ ΜΑΝΤΗΣ ΤΟΥ ΧΛΙΟΥ
 ΣΠΥΡΟΣ ΦΑΝΑΡΙΩΤΗΣ ΤΟΥ ΤΣΙΟΛΟΥ
 ΕΡΣΗ ΦΑΝΑΡΙΩΤΗ ΓΕΩΡΓΙΤΣΗ
 ΝΤΙΝΟΣ ΒΕΛΛΙΑΝΙΤΗΣ ΤΣΙ ΣΙΟΡΑΣ
 ΣΠΥΡΟΣ ΚΟΥΒΑΣ ΤΟΥ ΠΑΝΤΕΛΗ
 ΝΙΝΙΟΣ ΤΡΑΝΑΚΑΣ ΤΟΥ ΣΑΓΔΕΡΟΥ
 ΧΡΥΣΑΝΘΟΣ ΜΟΥΡΙΚΗΣ
 ΑΙΚΑΤΕΡΙΝΗ ΜΠΟΙΚΟΥ ΤΟΥ ΧΛΙΟΥ
 ΠΑΥΛΟΣ ΒΛΑΧΟΠΟΥΛΟΣ ΤΟΥ ΚΟΥΤΣΟΓΙΑΝΝΟΥ
 ΗΛΕΚΤΡΑ ΓΟΥΛΙΟΥ ΤΟΥ ΔΗΜΗΤΡΗ
 ΚΑΛΛΙΠΗ ΒΛΑΧΟΠΟΥΛΟΥ ΤΟΥ ΡΟΜΠΟΛΑ
 ΚΩΝ/ΝΟΣ ΜΠΟΙΚΟΣ ΤΟΥ ΧΛΙΟΥ
 ΣΠΥΡΟΣ ΦΑΝΑΡΙΩΤΗΣ ΤΟΥ ΚΟΝΤΟΥ
 ΜΙΧΑΛΗΣ ΑΡΓΥΡΟΣ ΤΟΥ ΔΑΣΚΑΛΟΥ
 ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΣ ΔΙΑΛΕΤΟΣ ΠΑΠΑ-ΛΑΓΙΟΣ
 ΣΠΥΡΟΣ ΤΣΑΓΚΑΡΑΚΗΣ ΤΟΥ ΗΡΩΔΗ
 ΘΩΜΑΣ; ΜΑΛΙΦΟΥΣ
 ΑΡΙΣΤΕΙΔΗΣ ΑΡΓΥΡΟΣ
ΔΗΜΗΤΡΑΚΗΣ; ΤΣΙ ΡΕΛΑΣ

Στο προηγούμενο ρεπορτάζ που αφορούσε το πέρασμα από το Σχολαρχείον στο Ημιγυμνάσιον έκανα μια εκτενή αναφορά στα τότε Παξινά γεγονότα πάνω στην πορείαν της εκπαίδευσης των Παξινόπουλων.
Σήμερα λοιπόν θέλω να σας κάνω γνωστή την συνέχεια της εκπαιδευτικής αλλαγής της εποχής εκείνης.
Πολλά Παξινόπουλα είχαν την θέληση να σπουδάσουν και το προσπάθεισαν με πολλές δυσκολίες, οικονομικές, απόσταση, ταλαιπωρία, κακοκαιρία και πείνα ακόμη. Όμως το πάλεψαν χωρίς παράπονο και δεν λύγισαν στις δυσχέρειες και στα εμπόδια που συνάντησαν. Π.χ. ο μαθητής του ημιγυμνασίου μετά το σχολείον δεν είχε γραφείον και βιβλιοθήκη για να διαβάσει, έπερνε μετά το λιτό φαγητό του το κουσιουρί και έτρεχε να μαζέψει ελιές μέχρι να νυκτώσει. Μετά στο σπίτι με την βοήθεια της λάμπας πετρελαίου ή της φιορεντίνας διάβαζε, φαγητό το ίδιο από το μεσημέρι και ύπνο θερμό ούτε στο καλλύτερό όνειρό του.
Όμως είχαν θέληση και έμαθαν γράμματα. Όταν τελείωναν το ημιγυμνάσιον και υπήρχε η σχετική περιορισμένη οικονομική ευχέρεια περνούσαν με εξετάσεις στο Γυμνάσιον Κερκύρας, Πάργα - Πρέβεζα, όπου υπήρχε συγκεκριμένη υποδομή για ύπνο και ελεγχόμενη διαμονή. Αρίστευαν και εκεί και προχωρούσαν όσοι μπορούσαν Νομική, Ιατρική και περισσότερο Στρατιωτικές Σχολές και διέπρεψαν και βοήθησαν και στήριξαν την αγαπημένη του Πατρίδα σ'όποια καρέκλα και αν κάθισαν.
Πολλά τα παραδείγματα, έχω πολλά περιστατικά να αναφέρω αλλά ο φόβος της παράληψης με κάνει να περιοριστώ στην έκφραση όλοι όπου και βρέθηκαν ανάλογα με την δύναμη και τις γνωριμίες τους βοήθησαν το νησί μας.
Μετά λοιπόν τον καθηγητή Γιάννη Κάπα που μετατέθει στην Λευκίμη στους Παξούς τοποθετήθηκαν στο ημιγυμνάσιον δύο νέοι καθηγητές ο Φυσικομαθηματικός Χρήστος Ζουλούμης από το Αγρίνιον που ήλθε στους Παξούς με την γυναίκα του Ευγενία και την κόρη του Ελένη και κατά την παραμονή τους από τους Παξούς απέκτησαν ακόμη ένα παιδί τον Νίκο. Ο άλλος, Φιλόλογος Παναγιώτης Ματζαβίνος, Κεφαλλονίτης ήλθε ελεύθερος και παντρεύτηκε στους Παξούς την μαθήτριά του, την όμορφη Τασία Κάφυρη του Κυριάκου και απέκτησαν τρία παιδιά.
Μέχρι και το 1940, 28η Οκτωβρίου, το Ημιγυμνάσιον λειτουργούσε άψογα με άριστη εκπαίδευση και κατάρτιση των μαθητών. Μόλις οι μαθηταί τελείωναν την Δευτέρα τάξη του ημιγυμνασίου έπερναν απολυτήριον, για να συνεχίσουν όμως στο Γυμνάσιον στην Κέρκυρα, τα περισσότερα Παξινόπουλα έδειναν εξετάσεις και περνούσαν στις αυστηρότατες εξετάσεις (Μάμαλος, Νικολαίδης, Αντίοχος, Στεριώτης, Λινάρδος), έκαναν εγγραφή στην τρίτη τάξη του τότε εξατάξιου Γυμνασίου Κερκύρας. Εάν αποτύχαναν φοιτούσαν στην ίδια τάξη και συνέχιζαν εφόσον περνούσαν. Διαγωνίσματα προόδου δύο φορές το χρόνο, μάθηση όχι "λυσάριδες".
Η φωγογραφία που συνοδεύει το ρεπορτάζ είναι αφιερωμένη στους αείμνηστους καθηγητάς μας Χρήστο Ζουλούμη και στον αξέχαστο φιλόλογο ελληνιστή Παναγιώτη Ματζαβίνο. Η Ελλάς παντίους καρπούς εκφέρει και μέταλα χρήσιμα τοις ανθρώποις, μας έμαθε, αχ! Δάσκαλέ μου Γέροντα, άγια τα χώματά σου.
Είναι όμως αφιερωμένη και στους μαθητάς που οι περισσότεροι δεν βρίσκονται πλέον μεταξύ μας στην ζωή, μόνο τρεις βρίσκονται εν ζωή. Κλείνω με συγκίνηση το ρεπορτάζ και παραθέτω τα ονόματα των δύο τάξεων του τότε Ημιγυμνασίου Παξών.

Τα ονόματα των μαθητών
ΣΕΙΡΑ Α
Γιάγκος Τράνακας του Μήτσου
Ανδρέας Αργυρός του Κάρνη
Τάσος Ρωμάνος του Πάνου
Αντώνης Αρβανιτάκης του Σιουρδή
Παντελής Κοντάρης του Φρούμα
Γιάγγος Μάστορας του Τσάκνου
Γιάγγος Μάστορας του Κούλη απ'τον Λογγό
Γιάγγος Μάστορας του Κάλτα Λάκκα
Μπέμπης Αρώνης ;
Ντόντος Ανεμογιάννης του Μπότση
Μηλιανός Ανεμογιάννης Λάκκα
ΣΕΙΡΑ Β
Γιάγγος Αρβανιτάκης του Λυχούδη
Τάσης Κάφυρης του Αρμάντου
Παναγιώτης Ματζαβίνος Καθηγητής Φιλόλογος
Μαρί Βελλιανίτη Παπά-Λάμπη
Σεβαστή Μουρίκη Βίτσου
Τασία Κάφυρη    του Κυριάκου
Λιλή Μουρίκη του Γιάννη
Χρήστος Ζουλούμης Καθηγητής Φυσικομαθηματικός
Μηλτιάδης Κάφυρης του Δαμάνδου
Μιχάλης Λέκκας του Μπίλι
Δημητράκης ; του Ψηλού
ΣΕΙΡΑ Γ
Νίκος Μπαροχρήστου
Πέτρος Βελλιανίτης του Τσίρου
Δημητράκης Απέργης του Κοσμέλη
Σπύρος Βερονίκης Φαρονάντης
;  Διαμάντης
Γιάννης Πέτρου του Θεόφραστου
Από την φωτογραφία αυτή βρίσκονται εν ζωή 3 μαθητές.
Εδώ όπως θα παρατηρήσατε, οι μαθηταί είναι όλοι τους σε πολύ καλή εμφάνιση, δεν υπάρχουν μαθηταί ξυπόλυτοι όπως στην προηγούμενη φωτογραφία. Είναι σε πολύ καλλύτερη φυσική κατάσταση διότι η ζωή στο νησί είχε βελτιωθεί όχι με φανταστικά άλματα αλλά κάπως πιο υποφερτά ως προς την διατροφή και την εμφάνιση.
Και όμως, μέσα από αυτό το ημιγυμνάσιον βγήκαν αστέρια, βγήκαν άριστοι οικογενειάρχες με προσφορά και αγάπη απέραντη για το νησί τους.

Δεν υπάρχουν σχόλια: